Marjolein van der Zee (studiozeegroen.nl) sluit in 2022 de opleiding Tuinarchitectuur af met het StageProject Into Nature. Haar stagecoördinator Peter Kroesen en de opdrachtgevers zijn zeer enthousiast over het concept en hoe ze het ontwerp weet te verbeelden in haar tekeningen en schetsen. De lovende woorden maakten ons nieuwsgierig en we vroegen haar in een verdiepend interview naar haar aanpak, haar ontwerpstijl en hoe ze de switch maakte naar het groen.

“Zo’n 23 jaar geleden kochten we ons eerste huis met een tuin. Die tuin heb ik toen zelf ontworpen.” Lachend: “Nu zou ik het ‘prutswerk’ noemen, maar ik had er veel plezier in. Bovendien ben ik opgegroeid met tuinieren, mijn moeder en oma waren altijd met plantjes in de weer. En als kind kregen mijn broers en ik alle vier een klein stukje grond dat we zelf mochten inrichten en dat we zelf moesten onderhouden. Na de middelbare school wilde ik eigenlijk naar de kunstacademie. Mijn ouders adviseerden me te kiezen voor ‘meer zekerheid’ en ik koos voor communicatiewetenschap. Ruim 20 jaar werkte ik als zelfstandig redacteur en communicatiespecialist voor uiteenlopende klanten en projecten. Tot ik in 2019 ziek werd. Al tijdens mijn herstel merkte ik dat uren werken achter een scherm lastig zou worden en ik realiseerde me dat een terugkeer naar mijn oude werk niet verstandig was. Maar ook besefte ik: dit is hét moment om te switchen! En de keuze was snel gemaakt: in 2021 startte ik met de opleiding Tuinarchitectuur met Ploni Sikkes als docent. Ecologie, de kringloop, inheemse planten, insecten, bodemlagen, natuurlijke materialen en biologische kwekerijen. De onderwerpen waar ik veel mee heb kwamen allemaal aan bod."

Marjolein: “De bewoners van dit huis waren zo enthousiast over mijn ontwerp voor hun voortuin – mijn eerste ontwerpopdracht  tijdens de opleiding Tuinarchitectuur – dat ze het een jaar later hebben laten aanleggen. Heel erg leuk natuurlijk! De ontwerptekening heb ik samen met het resultaat ook om mijn website gezet als ‘voortuin 2.0’.”

"De huiswerkopdrachten tijdens de opleiding bestaan uit concrete casussen waar je veel van opsteekt. Toch wilde ik afsluiten met een StageProject, de ideale mogelijkheid om onder begeleiding van stagecoördinator Peter Kroesen alle fases van het ontwerpproces – van eerste gesprek met de opdrachtgever tot aan de presentatie van het definitieve ontwerp – te kunnen doorlopen.

Waarom koos je voor deze opdracht? 
‍
Het ging hier om een nieuwbouwproject met een strak, statig huis in aanbouw en een flinke lap grond grenzend aan een natuurgebied. Alles bij elkaar vond ik dit een mooie uitdaging. Omdat ik tijd en ruimte had, besloot ik dit stageproject zo goed mogelijk te benutten en alles te doen volgens ‘het lijstje’, ik wilde alles onderzoeken. Nu kon het."

"Met dit project kon ik er meer achter komen wat mijn ontwerpstijl is en waar mijn kracht ligt."

Marjolein: “Het huis in aanbouw in januari 2022. Architecten noemen dit een notariswoning, maar ‘landhuis’ vind ik eigenlijk beter passen bij de bewoners en de omgeving.”

Je gaat aan de slag met een nieuwe opdracht, waar begin jij mee?

“De opdrachtgevers leren kennen. Omdat het huis nog niet af was, vond het eerste gesprek met Sergie en Eline plaats in hun tijdelijke woning. Natuurlijk hadden we ook online kunnen afspreken, maar als tekstschrijver en interviewer weet ik dat het uitmaakt als je echt bij elkaar aan tafel zit. Je kunt elkaar beter aanvoelen, de vraag achter de vraag stellen. Zo bleek al snel dat Sergie en Eline minder vast aan hun wensenlijstje zaten dan ik had verwacht. Hun ‘programma van eisen’ was meer ontstaan op basis van wat ze kennen. Zoals een strak gazon en een harde kade aan het water. Dat laatste werd vrijwel direct geschrapt na mijn argument dat er veel meer leven mogelijk is bij een groene en langzaam aflopende slootkant. Het was leuk en fijn te ontdekken dat ze echt open stonden voor mijn ideeën en suggesties.”  

‍
Hoe ben je tot het concept gekomen?

“Het nieuwe huis grenst aan een natuurgebied. Als onderdeel van de gebiedsontwikkeling is de winst uit de kavelverkoop gebruikt om het natuurgebied te financieren. Toen ik dat hoorde wist ik eigenlijk al dat het natuurgebied op een bepaalde manier moest terugkomen in de inrichting van de tuin. Het sloot bovendien heel mooi aan bij de bloementuin die de kinderen graag willen en de wens van Sergie en Eline om de kinderen meer te leren over biodiversiteit. Zo kwam ik op het idee om vanuit de moderne architectuur van het huis en de voorkeur voor strak en design, de beweging te maken naar de natuur van het aangrenzende gebied: Into Nature. De voortuin en het terras achter wat meer formeel, maar wel vriendelijk en uitnodigend. Het gewenste grasveld en plekken om te spelen in het midden van de tuin en achterin een bloemenweide.”

Stagecoördinator Peter Kroesen: “Wij ontwerpers zijn altijd op de zoek naar de geest van de plek. Zo te ontwerpen dat het voelt alsof het daar altijd is geweest. Dit tuinontwerp komt daar heel dichtbij. Marjolein wist de wensen van de klant op een heel losse manier te vertalen naar een tuinontwerp. Het resultaat is een mooi contrast tussen het moderne huis en een tuinontwerp met een heel natuurlijke uitstraling.”

En dan heb je het concept, hoe vertaal je deze vervolgens naar een tuinontwerp?

“Als concreet uitgangspunt was er alleen het huis in aanbouw. Met kale grond er omheen.  Als je begint met een leeg vlak, zoek je naar aanknopingspunten. Die heb ik gevonden in de hoek van het huis aan de achterkant. De kinderkamer steekt uit en die lijn heb ik doorgetrokken naar achter. Zo ontstond een tweedeling met links de ruimte voor het bijgebouw met schuur en de speeltoestellen voor de kinderen. En rechts van de basis-as meer rust met het grasveld en het terras. Op de tekening zie je een ovaal getekend over het huis. Die vorm gebruik ik om te breken met het rechthoekige, de wat harde structuur van het huis en de voortuin te verbinden met de achtertuin. In het schetsontwerp zie je dat de basis-as een vlonderpad is geworden dat begint met het terras bij de kinderkamer en eindigt met het terras aan het water.”

Opdrachtgevers Sergie en Eline: “Marjolein heeft goed geluisterd naar wat wij mooi vinden, ons goed geadviseerd en ook veel geleerd over ons hele tuinproject. Ze heeft daarbij al haar keuzes goed onderbouwd. Zelfs bij aspecten waar we zelf nog niet eens bij stil hadden gestaan. Ook heeft ze goed gekeken naar het gebied waar we wonen, met als resultaat dat de tuin niet alleen supermooi past bij ons huis, maar ook heel mooi in de omgeving. Marjolein heeft een prachtig tuinontwerp voor ons gemaakt. Het heeft onze verwachtingen ver overtroffen!”

Waar kunnen we jouw ontwerpstijl aan herkennen?
“Ik denk vooral aan eenvoud en functionaliteit. Daarbij zoek ik naar de juiste aanknopingspunten. Het huis, de omgeving en natuurlijk de wensen van de opdrachtgever zijn daar leidend in. Mijn ontwerpstijl verder onderzoeken was tijdens dit stageproject inderdaad een van mijn doelen. Zo merkte ik hoe fijn ik het vind om de ruimte te nemen een ontwerp ook even weg te kunnen leggen. Het even te laten bezinken, er nog eens met Peter naar te kijken. Ik denk dat die rust, aandacht en samenwerking ook zijn terug te zien in mijn ontwerpen. Van nature ben ik een alleen-werker. Dat is ook mijn achtergrond, een tekst schrijf je alleen. Tijdens de opleiding al was het voor mij echt een ontdekking hoe waardevol het is om tijdens het ontwerpproces te kunnen sparren, hoe veel beter een ontwerp wordt als je er met elkaar over praat. Zelf zie je gewoon niet alles. Ook tijdens dit StageProject hielp Peter me om iets te kunnen zien. Hij stelt goeie vragen.”  

Marjolein van der Zee: “’Tuinieren voor de geest’ is een van mijn inspiratiebronnen. Sue Stuart-Smith is een Engelse psychiater die in haar boek beschrijft wat tuinieren voor het welzijn van mensen kan betekenen. Hoe belangrijk het is om iets te creëren en te verzorgen. Iets wat groeit en bloeit of eetbaar is.”

Wat voor ontwerper ben jij?

“Voor mij begint het ontwerpen van een tuin met het gesprek. Ik wil graag een tuin leveren die aansluit bij de leef- en woonsituatie van de opdrachtgever en die optimaal kan functioneren als ontspanningsruimte. Als je buiten in de tuin bent, maar ook te voelen vanuit je woonkamer. Daarnaast vind ik het heel belangrijk om een tuinontwerp te realiseren waar ik zelf ook blij van word. Natuurlijk heeft iedereen een andere smaak, maar ik zie het ook als ‘taak’ om waar mogelijk zo groen, duurzaam en ecologisch mogelijk te ontwerpen. Om de opdrachtgever ‘mee te nemen’ in ecologische keuzes. Voor een gezonder landschap en – omdat groen bewezen bijdraagt aan het welzijn van de mens – voor een gezonde geest. Een tuin doet er toe.”

Marjolein: “Om het gevoel van het natuurgebied te benaderen en de overgang naar het gras te verzachten heb ik langs het vlonderpad gekozen voor de Deschampsia cespitosa. De keuze voor de beplanting is essentieel voor een goed tuinontwerp en plantenkennis een belangrijk onderdeel van het vak als tuinontwerper. Om mij verder te verdiepen ben ik in december gestart met de opleiding tot Beplantingsadviseur.”

‍Kijk voor meer ontwerpen van Marjolein op haar eigen website www.studiozeegroen.nl