Maar we beginnen met de boekentips van Adri Voorwinden, docent Tuinarchitectuur: “Nog niet gelezen, maar hoog op mijn verlanglijstje staat de hernieuwde uitgave van Flora Batava, sinds mijn cursus botanisch tekenen ben ik een nog grotere fan van botanische platen.”
Hortus Botanicus Amsterdam: “Dit verzamelwerk van onze inheemse flora bevat 2240 platen met daarop meer dan 2630 geschilderde planten, paddenstoelen, korstmossen en wieren. In de uitgave zijn honderd iconische soorten voorzien van een nieuw verhaal, geschreven door hedendaagse kenners en bewonderaars van planten. Waaronder ook Reinout Havinga, Hoofd Tuin en Collectie, die een bijdrage schreef over het prachtklokje (𝘊𝘢𝘮𝘱𝘢𝘯𝘶𝘭𝘢𝘱𝘦𝘳𝘴𝘪𝘤𝘪𝘧𝘰𝘭𝘪𝘢).
De originele Flora Batava (‘de langstlopende liefdesverklaring aan de Nederlandse flora’) werd in 1800 gestart door uitgever Jan Christiaan Sepp. Het boek is een 𝗼𝘃𝗲𝗿𝘇𝗶𝗰𝗵𝘁𝘀𝘄𝗲𝗿𝗸 𝘃𝗮𝗻 𝗮𝗹𝗹𝗲 𝗡𝗲𝗱𝗲𝗿𝗹𝗮𝗻𝗱𝘀𝗲 𝘄𝗶𝗹𝗱𝗲 𝗽𝗹𝗮𝗻𝘁𝗲𝗻 en het beslaat 461 afleveringen verdeeld over 28 boeken. Een gigantisch werk dus, dat pas in 1934 werd voltooid. Tip: tot en met 3 september dit jaar is erin Huis van het boek in Den Haag de tentoonstelling ‘Flora Batava. Wilde planten in boeken toen en nu’ te zien.”
Adri: “Ook op mijn lijstje: Wisseling van de wacht, een nieuw leven voor de Hollandse Waterlinies. Sowieso is het erg leuk een fort van de Waterlinies te bezoeken. Er hangt vaak een hele fijne ongedwongen sfeer. In Bunnik is een fraai Waterliniemuseum, let hier op de details van de parkeerplaats van Fort bij Vechten. Andere forten kun je zien zonder entree te betalen. Overigens, nadat de Waterlinie klaar was, vloog de vijand in WOII er met vliegtuigenoverheen. Kijk nu eens goed hoe de forten (en andere onderdelen van de waterlinie) in het omringende landschap liggen en let op de situering van banken, trappartijen en andere hedendaagse toevoegingen.
Wel heb ik Vijfvakvrouwen - over vrouwen in de landschapsarchitectuur - van Ytje Feddes gekocht, was een aardig boek, maar minder inspirerend dan ik had gehoopt. Het zijn toch allemaal een beetje oude vrouwen (haha moet je horen wie het zegt),academisch gevormd, die terugkijken op hun werk. Uitgeverij Blauwdruk geeft overigens in het algemeen interessante boeken uit.”
Student Janine Buisman deelde vijf voor haar zeer inspirerende boeken: “Dit jaar verscheen Oudolf aan het werk, een grote verzameling schetsen, tekeningen en beplantingsontwerpen van Piet Oudolf. Het boek geeft een mooi en inspirerend inzicht in zijn werkproces. Een aanrader vind ik ook Van landschap naar tuin, een fantastisch boek van Noel Kingsbury & Maayke de Ridder over de koppeling tussen het Nederlandse landschap en tuinen. Ook van Noel Kingsbury is Wild: the naturalistic garden, een boek dat je kan blijven doorbladeren! Er worden ruim 40 tuinen(incl. beplanting) wereldwijd behandeld, met prachtige foto’s van Claire Takacs. Van Pascal Garbe & Didier Willery tip ik graag De eetbare siertuin. Een heel interessant en leerzaam boek over hoe een eetbare tuin ook een lust voor het oog kan zijn. Tot slot mag New Nordic Gardens: Scandinavian Landscape Design van Annika Zetterman niet ontbreken in dit lijstje. Dit mooie boek toont verschillende hedendaagse tuinontwerpen uit Scandinavië. Ik pak het er regelmatig bij voor de inspiratie.”
Van landschap naar tuin is ook één van de vele favorieten van student Simone Wesselius-Rodewijk: “Het boek gaat over het Nederlandse landschapen koppelt dat aan de stijl van verschillende tuinontwerpers.”
Student Marjolein Lely en communicatiemedewerker Alenka Milward tippen beiden Tuinlogica van Iris Veltman: “Nabootsing van de natuur in je tuin, permacultuur, een droogtebestendige tuin met vijvers en andere oplossingen voor wateropvang, genieten, eten en spelen in je tuin, werken met slimme, goedkope en creatieve oplossingen… dat staat centraal in Tuinlogica. Dit boek geeft originele tips inclusief nuttige achtergrondinformatie waardoor je met nieuwe frisse ideeën naar je tuin zult kijken.” Marjolein voegt toe: “Tuinlogica leest vlot, is actueel en kundig. De tips en suggesties worden met veel schetswerk verduidelijkt. Net uitgebracht, een echte aanrader wat mij betreft.”
Alenka’s tweede tip: “Greenfluencer 2022 Daan Bleichrodt en Maarten Bruns geeft je in zijn nieuwe boek Minibos in je tuin handvatten om uit te vinden welke bomen en struiken goed passen bij welke bodem en tuin.”
Student Angelique Breve: “Toen ik dit voorjaar de Chelsea Flower Show bezocht waren er veel dingen die mij als starter opvielen. Zoals de finesse van het kleurenpalet –waar niet alleen de bloemkleuren een mega match hadden met elkaar, maar ook de zelf gemixte verfkleuren voor een erfafscheiding (ja écht!) zodat deze optimaal bij de bloemkleuren passen. Dat gaat misschien wat ver ;), maar het heeft mij enorm geïnspireerd en aan het denken gezet. Ik ben gaan zoeken naar boeken die mij hier een stapje verder in brengen en ik kwam uit bij The Gardener’s Palette van Jo Thompson. Bij elke kleurencombinatie beschrijft ze de matchende kleuren per border. Het geeft mooie en nieuwe inzichten in de mogelijkheden en nodigt heel erg uit om nieuwe combinaties te kiezen. Alleen in het Engels verkrijgbaar.”
Student Marjolein van der Zee noemt in haar interview voor de OntwerpAcademie: “Tuinieren voorde geest is een van mijn inspiratiebronnen. Sue Stuart-Smith is een Engelsepsychiater die in haar boek beschrijft wat tuinieren voor het welzijn van mensen kan betekenen. Hoe belangrijk het is om iets te creëren en te verzorgen. Iets wat groeit en bloeit of eetbaar is.” Zie ook een artikel over haar boek in kunstmagazine See All This.
Collega bij het Examenbureau en tuinontwerper Jetteke Sjouke: “Voor de afwisseling deel ik graag een lekker leesboek: The Gardener van Salley Vickers. Hassie Days en haar zus Margot, kopen een vervallen huis in Wales. Terwijl Margot haar leven in Londen voortzet, blijft Hassie alleen achter om de verwaarloosde tuin op te knappen. Ze raakt bevriend met Miss Foot, die haar Murat aanbeveelt om haar te helpen met de tuin. Terwijl ze samen met Murat in de tuin werkt, overdenkt ze haar leven: de ruzies met haar zus, hun ouders en haar verbroken relatie die haar met onbeantwoorde vragen heeft achtergelaten. Maar terwijl ze de geschiedenis van het huis opzoekt en het mysterieuze bos verkent, merkt ze dat de pijn vervaagt door de helende kracht van de natuur. Een boek geschreven met psychologisch inzicht en gevoel voor de kracht van een - groene- plek.”
Ook van Jetteke: “De tuin die wij maakten van Margery Fischer. Alweer even geleden dat ik dit boek las, een boek waarin Margery beschrijft hoe het allemaal is begonnen, dat tuinieren. Hoe ze samen met haar man Walter een oude boerderij kocht en ze met hem van het bijbehorende erf beetje bij beetje een prachtige tuin heeft gemaakt. In dit werk uit 1956 vertelt Fischer hoe ze al doende leert, hoe ze veel van haar man leert en hoe verschillend hun opvatting over tuinieren blijkt te zijn. Hij houdt van netheiden orde, van haar hoeft dat niet zo. Het boek gaat niet alleen over de tuin, ook hoe Margery haar eigen manier van tuinieren én leven ontdekt. Margery Fischer was, samen met Vita Sackville-West, een van de meest gerenommeerde Engelse tuinschrijvers van haar tijd.”
VeellezerJetteke deelt nog het boek: “Vrouwen met groene Vingers zijn buiten gewoon van Claudia Lanfranconi en Sabine Frank en met een inleiding van Modeste Herwig, beplantingsspecialist en docent van de workshop Ontwerp je Eigen Tuin. Dit boek vertelt aan de hand van inspirerende vrouwen over de gezamenlijke geschiedenis van vrouwen en tuinen. Het gaat niet alleen over vorstinnen en gepassioneerde tuiniersters, maar ook over kunstenaars als Maria Sibylla en schrijfsters als Beatrix Potter voor wie de tuin een blijvende inspiratiebron was.”
Over veellezers gesproken, ook oprichter en ontwerpdocent Dolf Houtman is een groot boekenliefhebber. Nieuwe boeken en inspiratie haalt hij overigens regelmatig uit dagblad Trouw.
Tip: neem een proefabonnement op een landelijke krant. Met name Trouw, NRC en de Volkskrant plaatsen wekelijks mooie interviews met inspirerende biologen, tuinontwerpers, ecologen, wetenschappers, etc.
Dolf: “Groene Genade is een boek dat makkelijk en plezierig leest. In vijftig verhalen leidt Jan Graafland, de ’tuinman’ van Weleda, je rond door zijn tuin en deelt de ervaringen die hij daar heeft met en door planten. Een ontspannend boek, licht filosofisch. Met zijn schrijven vertraagt hij de tijd. Graafland doet je meer stilstaan bij alles wat er in de tuin te beleven valt, naast bloeiende bloemen en alle andere in het zicht springende zaken die we toch wel zien. Aan de rand van een industrieterrein in Zoetermeer begon Graafland ruim twintig jaar geleden als tuinman voor Weleda. Samen met zijn ploeg teelt hij er medicinale planten zoals kamille, brandnetel en goudsbloem voor de productie van geneesmiddelen. De tuin werd een levendige plek - niet alleen voor alle planten, maar ook voor de mieren, slakken, bijen en grotere bewoners van het groen. Graafland vertelt over de planten, de dieren, opmerkelijke gebeurtenissen, zijn leermomenten en twijfels. Het zijn eerstehands tuinobservaties en -ervaringen. ‘De waarneming is misschien wel het belangrijkste gereedschap van de tuinier’, aldus de schrijver.”
Lees hier het interview met Jan Graafland in het archief van Trouw: “De natuur is veel intelligenter dan ik.”
Dolf: Wildpark Rotterdam van Jelle Reumer neemt je, in deze licht natuurfilosofische beschouwing, mee om te kijken naar hoe wij - mensen - leven en handelen en hoe we ons daarmee verhouden tot onze leefomgeving en de aarde. Reumer onderscheidt twee soorten mensen; de antropocentristen die met lede ogen het verval en de afbraak van ecosystemen aanzien. De mens als ‘losgezongen’ organisme dat schade aanrichten tot orde geroepen moet worden. De ecocentristische benadering gaat uit van het gegeven dat de mens - net als alle andere ons omringende zaken - deel uit maakt van het systeem aarde. De mens isin dat opzicht niet beter dan andere levende organismen. Wij zijn eruit voortgebracht, we zijn onlosmakelijk verbonden met het ecosysteem en er van afhankelijk. Ons gedrag en ons handelen zijn inherent aan deze ecologische wetten zelfs als dat betekent dat we ons eigen ‘nest’ bevuilen. Interessant is dat Reumer ook laat zien dat de mens met zijn manier van leven en handelen tevens voorwaarden schept voor nieuwe habitats, Reumer heeft het over ontworpen ecosystemen. De biodiversiteit in de stedelijke leefomgeving is- als gevolg van de bijzondere leef- en groeiplaatsomstandigheden - inmiddels groter dan de biodiversiteit in het landelijke gebied. De omvang en betekenis van steden zal de komende decennia beduidend toenemen.
Onderzoek laat zien dat organismen die leven in deze nieuwe urbane habitats in rap tempo nieuwe overlevingsstrategieën ontwikkelen inclusief fysieke aanpassingen. Dat is niet alleen hoopvol maar laat ook zien dat de mens een bepalende rol heeft als het gaat om het scheppen van voorwaarden. Want als we kunnen voorspellen welke soorten op welke plaatsen zullen gedijen is het in theorie mogelijk om met behulp van een goed ontwerp de natuur in zo’n gebied of zo’n plek in een gewenste richting te sturen. Tuinontwerpers zijn de professionals bij uitstek die daar als geen ander werk van kunnen en misschien wel moeten maken.”
Marleen Bos: “’Kijken, kijken, kijken’, ik noemde het in de inleiding een uitspraak die (oud-)studenten van de OntwerpAcademie regelmatig aanhalen als ik ze vraag naar waardevolle lessen tijdens de opleiding. Het lijkt een nogal voor de hand liggende tip, maar net als alle andere waardevolle lessen in het leven: je begrijpt ze pas goed als je het zelf daadwerkelijk ervaart. Binnen het groene vakgebied gaat ‘het kijken’ vooral over kijken naar bomen, planten, bloemen, bloeiwijze, vormen, structuren, de plek waar ze staan, etc. Mijn kijken richt zich vooral op situaties en menselijk gedrag. Deze zomer zijn voor mij beiden samengekomen. Ik las namelijk Moord op de Moestuin van Nicolien Mizee. Hilarisch, scherp, steengoede dialogen met en passant interessante wetenswaardigheden over (moes)tuinieren. Ik kende Mizee al van haar columns over de schrijflessen die ze gaf en herkende haar aandachtige blik. Nieuw voor mij was haar liefde voor tuinieren en het was bijzonder om te ervaren hoe ze mij nu met diezelfde blik meenam naar de groene wereld die ik – mede door mijn schrijven voor de OntwerpAcademie – steeds beter zie. Als boekentip voor deze blog leek het me echter toch een wat vreemde eend in de bijt. Ik zocht verder naar iets meer passends en werd met Het Paradijs – zeven tuinverhalen, ruimschoots beloond:
3 gesprekken over natuur - Brommer op zee - VPRO
In de verhalen van Nicolien Mizee speelt de natuur, en de tuin in het bijzonder, een belangrijke rol. Of het nu om de tuin als lusthof gaat, als decor voor sisyfusarbeid of als pleidooi voor het kleine leven, in Het paradijs laat Mizee zien dat de tuin ons vooral veel over onszelf leert. Zeven geestige en fijnzinnige verhalen, over twee blauwebessenstruiken, een tuinfeest, over het identiteitsloze van tuinierkleding en de hagenpreek van een alternatief genezeres.
Als verse fan zocht ik verder en las over Mizee’s vogelboek dat dit jaar verscheen. Nieuwsgierig klikte ik op de link van het boekenprogramma Brommer op Zee van de VPRO met 3 gesprekken over natuur. En daar, tijdens het interview, hoorde ik ‘de bron’. Niemand minder dan natuurkenner en onderwijzer Jac. P. Thijsse nam namelijk in de jaren ’20 al schoolklassen uit Amsterdam mee naar buiten en liet de kinderen kijken naar de natuur om zich heen. En met zijn eerbied voor de natuur, zijn manier van kijken en zijn talent om zijn liefde voor de natuur over te brengen, heeft hij generaties mensen de natuur in gekregen.
Tip: Ken je de wandeldagboeken van Jac. P. Thijsse al? En wist je dat we met één van de vakexcursies van de vakopleiding Beplantingsadviseur een bezoek brengen aan het J.P. Thijssepark in Amstelveen?
Een mooie afsluiting van de zomer toegewenst! En deel deze tips met je vakcollega's en andere groenliefhebbers die de natuur een warm hart toedragen, want samen kunnen we het verschil maken.
Heb je een vraag?
T: 085 - 06 05 377
E: studentenzaken@ontwerpacademie.nl
Bereikbaar maandag t/m donderdag 9.00 - 17.00 uur.
Belgiëlaan 1A5
2391 PH Hazerswoude-Dorp
Belgiëlaan 1A5
2391 PH Hazerswoude-Dorp
LESLOCATIE HOUTEN
Handboog 6N
3994 AD Houten
LESLOCATIE FREDERIKSOORD
Majoor van Swietenlaan 15
8382 CE Frederiksoord
KvK-nummer: 73170208
De OntwerpAcademie staat geregistreerd bij het Centraal Register Kort BeroepsOnderwijs (CRKBO) en heeft een keurmerk van de Nederlandse Raad voor Training en Onderwijs (NRTO). De OntwerpAcademie is een door het NLQF gevalideerde onderwijs instelling en partner van de Nederlandse Vereniging voor Tuin- en Landschapsarchitectuur (NVTL).