Fotografie voor ontwerpers

June 11, 2024

Dolf Houtman

Fotografie voor ontwerpers
Nog nooit is de fotografie zo populair geweest. De komst van digitale camera’s  maar ook van de smartphone is daar medeoorzaak van. De aanschaf is misschien nog een punt van aandacht, het maken van de foto’s daarentegen hoeft geen geld meer te kosten. Dat was vroeger met de analoge fotografie natuurlijk wel anders. Fotorolletjes kostte geld en ook het ontwikkelen van de foto’s kon een kostbare aangelegenheid zijn. Tegenwoordig gebruiken we onze beeldschermen om de foto’s te bekijken. En in een enkel geval zal men ertoe besluiten van de foto’s een fotoboek te maken.

Leren kijken
‍Veel ontwerpers fotograferen. Dat is niet zo vreemd want kijken, kritisch kijken naar de omgeving, maakt fundamenteel deel uit van het standaard ‘gereedschap’ van de ontwerpers. Ook voor tuinontwerpers kan het kritisch fotograferen bijdragen aan het krijgen van een getraind oog als het gaat om het maken van composities, zoeken naar contrasten en het ontdekken van structuren, patronen en texturen.

Thema
Je kunt je bijvoorbeeld voorstellen dat je met een bepaalt thema aan de slag gaat. Bijvoorbeeld zoiets als het zoeken naar kleurcontrasten, of vormcontrasten. Je zult op die manier je fototoestel of smartphone heel anders gaan gebruiken maar vooral ook, en dat is misschien leerzamer, nadenken over wat het gekozen thema nu precies inhoudt of wat je er mee wilt vertellen.

Inspiratie
Andersom kun je abstracte foto’s maken waarbij je de abstracte compositie als uitgangspunt neemt voor het maken van een ontwerp. Dat kan trouwens ook met het fotograferen van structuren. Vaak leveren die patronen en vormen ideeën op waar jezelf nooit op had gekomen. Vertaal de robuuste structuur van verweerd hout maar eens naar een idee voor een tuinontwerp, een verhardingspatroon of zelfs als inspiratie voor een beplantingsplan.

Analyse
Een meer reactieve vorm is dat je juist een gemaakte foto gebruikt om een toekomstige wens situatie uit te beelden. Een frontaal gemaakte foto van een bestaande tuin situatie kun je gebruiken als ‘onderlegger’. Op het transparant schets je je bedoelingen zodat jij zelf maar ook de opdrachtgever direct kan zien wat het effect is.

Door het weglaten van allerlei details maak je duidelijk waar de kracht zit. Vrij eenvoudig kun je op deze manier laten zien wat een goed geplaatste boom doet met de woning of de entree waarbij we in eerste instantie letten op hoogte en vorm.

Referentiebeelden
Ontwerpers zetten graag hun eigen handtekening, maak als het even kan eigen foto’s. Aan de andere kant levert het internet - denk bijvoorbeeld aan Pinterest - een overweldigende hoeveelheid beeldmateriaal op waar je nagenoeg eindeloos uit kunt putten. Gebruiken mag maar denk er wel aan dat je aan bronvermelding doet, vooral als je die foto’s op je eigen website gaat gebruiken.

Fotograferen is spelen met licht maar vooral ook componeren. Met het nadenken over de kadrering vertel je het verhaal. Dat verhaal kan over van alles gaan. Ontwerpers kijken zoals eerder gezegd naar structuren en patronen. Uiteraard kan het ook gaan over referentiebeelden die je concreet gebruikt om de essentie van je ontwerpingreep te verduidelijken.

Beeldenbank
Je kunt met je fotografie natuurlijk ook je eigen beeldenbank aanleggen. Op deze manier snijdt het mes aan twee kanten. Je traint jezelf in het kijken en in het nadenken over composities en je creëert je eigen beeldenbank waar je ten alle tijde je rechten op behoudt.

Onderzoek
Een fotograaf heeft mij eens vertelt dat je het kijken door de lens van je camera kunt beschouwen als een onderzoek. Als ontwerper vind ik dat een erg inspirerende uitspraak.

Fotografie is een krachtig medium maar vervangt nooit de plaats van een tekening. Beide technieken hebben hun eigen plaats en kunnen elkaar versterken.

Daarom deze uitspraak: